رای برای انتخاب رئیس جمهور

نظرسنجی «ایپو» که در تاریخ ۲۷ اردیبهشت، دو روز پیش از انتخابات، انجام شده است، نشان می‌دهد که آرای آقایان روحانی و رئیسی کماکان در حال افزایش است. مطابق نتایج به دست آمده، در صورتی که الگوی مشارکت و رای‌دهی در روز ۲۹ اردیبهشت، مشابه روز انجام نظرسنجی باشد، انتخابات در دور اول با پیروزی حسن روحانی به پایان می‌رسد.
بنا با نتایج این نظرسنجی، حدود ۶۳ درصد از کسانی که می‌گویند:
۱) قطعاً یا احتمالا، در انتخابات شرکت خواهند کرد: و
۲) به یکی از ۶ نامزد موجود (اعم از منصرف یا در حال رقابت) رای‌ می‌دهند؛
به حسن روحانی و ۳۲ درصد دیگر به ابراهیم رئیسی رای خواهند داد. ۵ درصد از مردم هنوز به نام نامزدهای منصرف شده یا در حال رقابت دیگر اشاره می‌کنند (نمودار بالا).

در صورتی که کل پاسخ‌های آن دسته از مصاحبه شوندگانی را در نظر بگیریم که احتمال رای دادن آن‌ها در روز نظرسنجی وجود داشته، هنوز ۱۶ درصد از آنان در انتخاب یکی از نامزدها مردد هستند و ۲۰ درصد نیز از افشای نام نامزد مورد نظر خود سرباز می‌زنند (نمودار پایین).

در صورتی که این دو گروه و نیز کسانی را که به پرسش در مورد نامزد مورد نظر خود پاسخ‌‌های متفرقه می‌دهند کنار بگذاریم، حسن روحانی ۶۳ درصد و ابراهیم رئیسی ۳۲ درصد از آرای مردم را در روز ۲۷ اردیبهشت با خود همراه کرده‌اند.
باید توجه داشت که این برآوردها یک برآورد احتمالی و فاصله‌ای به حساب می‌آیند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که به احتمال ۹۵ درصد حسن روحانی در روز ۲۷ اردیبهشت بین حدود ۵۹ تا ۶۷ درصد آرا و ابراهیم رئیسی بین ۲۸ تا ۳۶ درصد آرا را به دست آورده‌اند. اگر در فاصله ۴۸ ساعت تا انتخابات، همین الگو برقرار بماند، این محاسبات در روز انتخابات هم صادق خواهد بود.

تغییر آراء پس از کناره گیری قالیباف

میزان مشارکت اعلام شده از جانب پاسخگویان در ده روز گذشته، روند نسبتاً ثابتی را نشان می‌داده است. اما داده‌‌‌های گردآوری شده در ۲۷ اردیبهشت حاکی از افزایش اعلام مشارکت است. اکنون حدود ۷۷ درصد پاسخگویان می‌گویند به احتمال زیاد یا خیلی زیاد در انتخابات این دوره ریاست جمهوری شرکت خواهند کرد. در مقابل، ۱۲ درصد می‌گویند احتمال کم یا بسیار کمی وجود دارد که در این انتخابات شرکت کنند. گذشته از ۷ درصد از پاسخگویانی که احتمال شرکت آن‌ها در انتخابات – بیش یا کم – وجود دارد، ۱ درصد نیز در این زمینه به تصمیم مشخصی نرسیده‌اند.
باید توجه داشت که میزان مشارکت اعلام شده در نظرسنجی‌ها، از جمله نظرسنجی حاضر، لزوماً معادل همان میزان از نسبت شرکت کنندگان در روز انتخابات نیست. در نظرسنجی‌ها، معمولاً میزان «اعلام مشارکت»، بیش از میزان «مشارکت عملی» در روز انتخابات است. تفاوت «مشارکت اعلامی» و «مشارکت عملی» فقط مختص ایران نیست.
در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲، میزان کلی مشارکت اعلام شده در نظرسنجی‌های آی‌پز حدود ۷۸ درصد بود ولی در روز انتخابات عملاً ۷۳ درصد به پای صندوق‌ها رفتند. اکنون نیز با توجه به علام مشارکت ۷۷ درصدی، باید در انتظار مشارکتی در همان حدود بود، مگر در فاصله دور روز مانده به انتخابات روندها تغییری ناگهانی داشته باشند.

رای جایگزین -۱

گذشته از روندهای مورد اشاره در مورد انتخاب دوم پاسخگویان، اکنون با تجمع داده‌‌ها بهتر می‌توان به این پرسش پاسخ داد که اگر پاسخگویان تا روز رای‌گیری تصمیم‌شان تغییر کند به چه کس دیگری ممکن است رای دهند.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که رای‌دهندگان به حسن روحانی بیشتر در رای خود مصمم هستند. به این معنی که ۲۳ درصد آنان می‌گویند اگر به او رای ندهند به کس دیگری رای نخواهند داد. این ارقام برای قالیباف و رئیسی ۱۶ و ۱۳ درصد است. به علاوه، در حالی که ۲۴ درصد از رای‌دهندگان به روحانی حاضرند به دو نامزد رقیب، یعنی قالیباف و رئیسی رای دهند، ۵۰ درصد از رای‌دهندگان به قالیباف و۶۱ درصد از رای‌دهندگان به رئیسی حاضرند به نامزد رقیب رای دهند.
به طور کلی، در مقابل ۲۵ درصد از رای‌دهندگان به روحانی که حاضرند به قالیباف یا رئیسی رای دهند، ۳۶ درصد از رای‌دهندگان به قالیباف یا رئیسی حاضرند روحانی را به عنوان نامزد جایگزین انتخاب کنند.
۱۵ درصد از رای‌دهندگان به روحانی می‌گویند اگر به او رای ندهند به قالیباف رای می‌دهند. در مقابل ۲۰ درصد از رای‌دهندگان به قالیباف می‌گویند اگر قرار باشد به کسی رای دهند، به روحانی رای می‌دهند.